Palma Sabałowa
Palma Sabałowa, inaczej bocznia piłkowana lub Serenoa repens, to roślina występująca w Stanach Zjednoczonych, Ameryce Środkowej, Północnej i Południowej, a także w Zachodnich Indiach. W Stanach można natknąć się na nią przede wszystkim na bagnistych terenach Florydy, Północnej Karoliny, Teksasu i Alabamy. Do celów medycznych wykorzystuje się fioletowo-czarne owoce rosnące w klastrach. To właśnie one, częściowo wysuszone, są podstawą ekstraktów.
Palma sabałowa to przede wszystkim źródło fitosteroli, kwasów tłuszczowych, polisacharydów, lektyny i oleju tłustego.
Sama palma sabałowa do celów medycznych wykorzystywana jest od początku XIX wieku. Pierwsze znane zapiski odnotowały przyjmowanie jej przez Indian, którzy zamieszkiwali rejon Florydy. To właśnie oni stosowali roślinę jako remedium na przerost gruczołu krokowego, obrzęk i zanik jąder, a także jako sposób na zaburzenia erekcji. Na rynek palma sabałowa została oficjalnie wprowadzona w roku 1926, jednak ćwierć wieku później została wycofana z powodu niepotwierdzonych właściwości leczniczych. Ostatecznie do badań nad palmą sabałową powrócono w latach 80. XX wieku.
Palma sabałowa - działanie i zastosowanie
Wpływ palmy sabałowej na prostatę został już potwierdzony, jednak nadal nie istnieje ostateczne potwierdzenie mechanizmu, w jaki działa ta roślina. Uznaje się, że wyciąg z jej owoców zmniejsza aktywność 5-α-reduktazy, czyli enzymu, który przekształca testosteron w 5-alfadihydrotestosteron (DHT). To z kolei hormon, który wiąże się z receptorami w jądrze komórek gruczołu krokowego, co prowadzi do zwiększenia ich wzrostu i podziału komórek. Ten sam hormon jest przyczyną złego samopoczucia mężczyzn w dojrzałym wieku. Jego wpływ na gruczoł prostaty prowadzi w konsekwencji do napierania na pęcherz i zaciskania cewki moczowej. Skutkuje to częstszym i zarazem trudniejszym oddawaniem moczu, nieustannym parciem na pęcherz i bólami podbrzusza. Niekontrolowany przerost może w konsekwencji doprowadzić do całkowitego zablokowania cewki moczowej.
Palma sabałowa jest bogata we frankcje lipidowo-sterolowe. W jej skład wchodzą triglicerydy i fitosterole, które podejrzewane są o działanie na przerost prostaty. Fitosterole również ograniczają wchłanianie cholesterolu w przewodzie pokarmowym. Z cholesterolu natomiast wytwarzany jest testosteron przetwarzany następnie w DHT.
Palma sabałowa nie jest wyłącznie rośliną dla mężczyzn. Kobiety również mogą skorzystać z jej właściwości. DHT jest bowiem jedną z przyczyn łysienia androgennego. W gruczołach łojowych także znajduje się 5-alfa-reduktazam, czyli enzym przemieniający testosteron w DHT, natomiast jego wysoki poziom odpowiada za wypadanie włosów. Hormon ten bowiem prowadzi do miniaturyzacji mieszków włosowych, co ma bezpośredni wpływ na skrócenie czasu życia włosa i jego złej produkcji. Wprawdzie ten rodzaj łysienie dotyka głównie mężczyzn i przejawia się w utracie włosów na czubku głowy oraz u nasady czoła, jednak może również dotykać kobiet, szczególnie w zaburzeniach gospodarki hormonalnej i spadku hormonów kobiecych po ciąży lub w czasie menopauzy.
Dzięki palmie sabałowej zahamowana zostaje aktywność 5-alfa-reduktazy, a tym samym zostaje zniwelowany wpływ DHT na organizm. Z tego powodu roślina ta występuje często w lekach lub suplementach diety na łysienie, a także staje się składnikiem kosmetyków do pielęgnacji włosów: szamponów, masek i odżywek.